Biblioteka Shkencore

Biblioteka Shkencore e Akademisë së Shkencave të Shqipërisë (BSH) u krijua në vitin 1975. Është një institucion i relativisht i ri, por që trashëgoi një traditë të pasur prej koleksioneve të bibliotekës së ish-Institutit të Studimeve Shqiptare (1940-1944), i cili më vonë u bë Instituti i Studimeve (1946- 1948) dhe në vazhdim Instituti i Shkencave (1948-1957), ku kanë patur prodhimtari shkencore dijetarë që kanë lënë gjurmë në historinë e gjuhës shqipe dhe të albanologjisë.

Krahas bibliotekës qendrore me seli në Akademi, funksiononin edhe katër filiale të saj në institutet shkencore të Akademisë, si biblioteka e Albanologjisë pranë Institutit të Historisë, biblioteka e Institutit të Kulturës Popullore, ajo pranë Institutit të Arkeologjisë dhe biblioteka e Institutit të Fizikës Bërthamore. Siç kuptohet vetiu, përgjithësisht botimet dhe pasuria kryesore e BASH-së ishin ato me karakter filologjik dhe për kulturën shqiptare. Kjo pasuri përbëhej, në radhë të parë, nga vepra të botuara në gjuhën shqipe, por edhe nga mjaft tituj të mbërritur në këtë bibliotekë në bazën e marrëveshjeve për shkëmbim me institucione themelore të shkencës nëpër botë, që nga periodikët e deri te tituj shkencorë të rëndësishëm. Deri në vitin 2007, fondi i përgjithshëm i bibliotekës, së bashku me filialet, arrinte në rreth 180 mijë vepra nga disiplina të ndryshme (filologji, histori, shkenca natyrore e inxhinierike, etnografi, arkeologji etj.), kryesisht në gjuhën shqipe, por edhe në anglisht, rusisht, frëngjisht, italisht etj. Sidomos me vlerë të posaçme janë traktatet gjuhësore të autorëve shqiptarë dhe punimet origjinale të albanologëve të huaj, si dhe vepra të arbëreshëve e arvanitasve.

Katalogët e BASH-së, të mbështetur në Klasifikimin Dhjetor Universal (KDU) dhe rregullat amerikane të katalogimit (AACR2), fillimisht në letër e skeda, pas viteve ‘90 u pasqyruan edhe në një bazë të dhënash të pasur, falë programit CDC/ISIS me katalogimin e automatizuar të hyrjeve të reja. Pas vitit 2007 në kuadrin e reformës në Akademinë e Shkencave, Biblioteka mbeti si institucion qendror pa filiale. Ajo, hap pas hapi, i modifikoi politikat e veta sipas prirjeve të reja në botën e bibliotekonomisë, por edhe të kërkesave të kohës.

Në vitin 2012 u krijua Katalogu online i koleksioneve të BASH-së, i cili më pas do të përfshinte edhe koleksionet e bibliotekave universitare, publike dhe speciale në një katalog të përbashkët përmes sistemit COBISS.

Në vitet e fundit, Biblioteka Shkencore e Akademisë i ka përmirësuar shërbimet e veta, veçanërisht me pasurimin e koleksionit elektronik dhe të burimeve elektronike me mundësi përdorimi nga kërkuesit shkencorë, falë edhe projekteve të organizuara me partnerë ndërkombëtarë. Aktualisht, me fondet bibliotekare në përdorim prej 64 910 vëllimesh, BSH i ka shërbyer komunitetit shkencor, nga akademikët deri në studentët. Gjithashtu, BSH ka vënë në dispozicion instrumente dhe shërbime të karakterit digjital, në mbështetje të kërkimit shkencor.

Aktiviteti i saj është zhvilluar edhe më tej, pasi ajo bashkëpunon me institucione shkencore, hulumtuese dhe kulturore si brenda dhe jashtë vendit. BSH është qendër e organizimit të seminareve dhe takimeve të ndryshme me karakter shkencor.

Biblioteka shkencore e Akademisë së Shkencave është njësia bazë për dhënien e informacionit të duhur mbi prodhimtarinë shkencore e teknologjike të anëtarëve të ASH: në organet qendrore, në institucionet qeveritare, në ato kërkimore-shkencore, në universitete, në subjektet e interesuara shtetërore e private, si dhe në shoqërinë civile. Ajo kryen të gjithë korrespondencën në lidhje me shkëmbimet e literaturës, brenda dhe jashtë vendit.

Prej vitit 2017, biblioteka e Akademisë së Shkencave,  inicoi për herë të parë në nivel kombëtar procesin e  krijimit të bibliografive online të kërkueve shqiptarë, të përfshira në sistemin Cobiss me krijimin e së parës bibliografi të një kërkuesi shqiptar, atë të historianit Kristo Frashëri. Më tej, nga biblioteka e Akademisë së Shkencave janë krijuar bibliografi të personaliteteve të tjera të rëndësishme të shkencës e kulturës shqiptare si Eqrem Çabej, Shaban Demiraj, Dhimitër Shuteriqi, Mahir Domi, Andromaqi Gjergji, Luan Omari etj. Biblioteka vijon hartimin në vazhdimësi të bibliografive të personaliteteve të tjera dhe të kërkuesve shkencorë aktualë, për të qenë në koherencë me zhvillimet shkencore botërore dhe përfaqësimin e dijes shqiptare në botë.

Prej vitit 2022, Akademia e Shkencave e Shqipërisë menaxhon Sistemin Informues për Veprimtarinë Kërkimore në Shqipëri (ECRIS.AL). Sistemi ECRIS.AL është i lidhur me sistemin e integruar bibliotekar të informacionit COBISS.AL (Sistemi dhe Shërbimet e Përbashkëta Bibliografike Online). Në këtë mënyrë ky sistem mundëson qasje të drejtpërdrejtë në bibliografitë e kërkuesve shkencorë dhe institucioneve kërkimore.

Disa nga shërbimet që ajo u mundëson përdoruesve janë:

1. KOLEKSIONET
2. SHËRBIME INFORMUESE
3. VEPRIMTARI PROMOVUESE
4. ANËTARËSIMI PËR SHËRBIME