U mbajt konferenca shkencore me temën “Kriza lindore 1875-1878 dhe shqiptarët”
Veprimtaria u mbajt në datën 24 shtator 2025 në Prishtinë me organizimin e Institutit të Historisë “Ali Hadri”, në bashkëpunim me Institutin e Historisë, Akademia e Shkencave e Shqipërisë, Tiranë.
Fjalën e hapjes e mbajti prof. dr. Teuta Shala-Peli, drejtore e Institutit të Historisë “Ali Hadri”, e cila e vlerësoi konferencën për qasjet e reja mbi zhvillimet politike, diplomatike e shoqërore të një periudhe të rëndësishme (1875–1878) për fatet historike të shqiptarëve dhe u uroi mirëseardhjen pjesëmarrësve.
Akad. Hamit Kaba, drejtor i Institutit të Historisë, ASHSH, Tiranë, mbajti fjalën përshëndetëse. Ai vlerësoi punën e bërë për këtë konferencë dhe shprehu falënderimet e mirënjohjen për bashkëpunimin me Institutin “Ali Hadri”.
Akad. Beqir Meta (ASHSH) mbajti kumtesën me temën: “Nacionalizmi shqiptar në Shqipërinë e Epërme gjatë viteve 1879–1880”. Ai shtjelloi proceset e konsolidimit të nacionalizmit shqiptar në Shqipërinë e Epërme gjatë viteve 1879–1880.
Akad. Marenglen Verli (ASHSH) mbajti kumtesën: “Vlerësimi i shqiptarëve nga Austro-Hungaria si aleatë potencialë në koniunkturat e krizës lindore”. Ai sqaroi interesat e Austro-Hungarisë për shqiptarët në kuadrin e strategjive rajonale.
Gjatë dy sesioneve të konferencës u mbajtën kumtesa nga prof. dr. Frashër Demaj, shef i Departamentit të Kohës së Re, Instituti i Historisë “Ali Hadri” Prishtinë; prof. dr. Ledia Dushku, prof. dr. Ibrahim Gashi, prof. asoc. Agron Islami, prof. asoc. Sali Kadria, Mentor Hasani, Behar Hyseni, Donika Avdyli, dr. Izet Miftari.
Ata trajtuan tema që lidhen me rolin e Britanisë së Madhe, Austro-Hungarisë, Francës dhe Gjermanisë ndaj çështjes shqiptare; pasojat e Luftës Ruso-Osmane dhe ndryshimet gjeopolitike në hapësirën shqiptare.
U diskutua gjithashtu për dhunën dhe shpërnguljet në Sanxhakun e Nishit; pozicionimin e shqiptarëve ndërmjet Lindjes e Perëndimit; rrethanat para Lidhjes së Prizrenit, si dhe figurat që ndikuan zhvillimet politike dhe shoqërore të asaj kohe; ndikimi politik dhe diplomatik i Britanisë në zhvillimet e Krizës Lindore etj.